Bursa da reklamcılık sektörü her aklıma geldiğinde Fason kelimesini de beraberinde hatırlarım, bir şehrin fason olması ne demek? Şehrin fasonlaşması değil aslında anlatmak istediğim, Fason şehir olmaz, TDK ya göre Fason : Malzemesi marka sahibi tarafından karşılanarak başka bir firmaya yaptırılan ürün-hizmet-mal dır, fason…
Aslında Bursa nın fasonlaşması, Osmanlı dönemine kadar uzanıyor, 11 yıl süren fetret devri sonrası Çelebi Sultan Mehmet Osmanlıyı yeniden inşaa ediyor ve sonrasında İmparatorluk Kültürünün ilk yapı taşları bu dönemde atılıyor, ardından Sultan 2.Murat tahta geçiyor, İstanbulun Fethi hayali ile yeni bir hükümdar yetişiyor ve Fetih sonrası Bursa Osmanlı tarafından isyan şehri olarak tarihte yerini alıyor, hanedan mensuplarından Hükümdarlığa kim isyan bayrağı kaldıracaksa önce Bursaya gelip adına para bastıracak ve ardından hutbeler okutup isyan kültürünü onaylatacaktır…
İşte Bursa’ nın kültürel ve ekonomik değer üretmeme kültü bu tarihlere kadar uzanacaktır, Bursa isyancı şehri kabul edilir…
İstanbul’ un fethi öncesi 2. Murattan sonra Bursada imar faliyetleri durdurulacak, imparator kültürünün ana temelleri, toplumsal-kültürel-sanatsal-bilimsel değer üretme anlayışı İstanbula taşınarak, Bursa ile bağlar zayıflayacaktır.
Cumhuriyet dönemi – sonrasında 1.ve 2. Dünya savaşlarınında etkisi ile ekonomik buhranlar, Fransız devrimi, siyasallaştırılan sanayi hamleleri, fikir ayrılıkları ile ayrıştırılan toplumsal kalkınma ve yeni bir toplum inşaa faaliyeti, Bursa da kendini içe dönük bir toplumsallaşma faaliyeti ile Dünyadan uzaklaştıracak, beyin göçünü kaçınılmaz kılacaktır…
Ekonomik ve siyasal darboğazlar, En kolay kalkınma hamlesi olarak üretmek değil-dışa bağımlı Fasonculuk kültürünü bir kurtuluş yolu olarak seçmesine sebep olacaktır…
Reklamcılık sektörü ile başladığım yazımda kısa bir tarihsel sürece değinmeden Fason kavramı nın neden Bursa şehrin kaderi olduğunu anlatamaz -anlamlandıramazdım…
Bir şehrin fason olması demek > şehrin kendi içerisinde teknoloji-toplumsal-bilimsel gelişmelere, toplumsal değer üretememesine, ar-ge-eğitim-dil-sanat-ekonomi, diplomasi, siyaset gibi birçok toplumu var eden ana unsurlara iç dinamiklerinde katma değer var edememesi sonucunu doğurur. Değer üretemeyen şehirler-toplumlar, ekonomik ve stratejik bir çok alanda geri kalacakları gibi, kültürel değerlerinide var edemeyeceklerdir…
Basit bir örnek verelim : Global kültürde, Iphone marka bir telefon ürettiniz, telefon kültürüne dair ilk kuralları siz koyacak, ilk kullanım davranışlarına siz imza atacaksınız. Sizin dışınızdaki tüm toplumsal değerler sizin belirediğiniz kullanım-davranış-satış şekillerini benimseyecektir. Bir ürün-hizmet-kavram üretmek, kültürünüde var etmektir, bu sayede istediğiniz şekilde toplumsal davranış şekilleri – kültürel değer ve değer yargılarına hükmedebilirsiniz… Bir örnek daha verelim, Bursa dünya otomotiv ve tekstil üretim devi olarak biliniyor ?
Peki kendi ismi ile özdeşleşen ve kültürel değerlerini yansıtabilecek bir tarz-bir çizgi-davranış biçimi yaratabiliyor mu? Bir Dünya markası ile anılabiliyor mu? İşte FASON culuk dediğimiz şehrin fasonlaşması kültürü, şehri kısırlaştırıyor…reklamcılığa geldiğimizde ise fikir – davranış-kültür – global marka üretme kaygısı içerisinde olmayan, marka barındırmayan bir şehirde aynı kısırlık fikir-düşünce-reklamlarda da kendini gösteriyor…
“Bursa’nın Fasonlaşması ve Reklamcılık Sektörü Üzerindeki Etkisi”
Bursa’nın tarihsel sürecinden gelen fasonculuk kültürü, şehrin kendi iç dinamiklerinde katma değer üretememesine ve ekonomik, kültürel ve sosyal alanda geri kalmasına yol açmıştır. Bu durum, reklamcılık sektörüne de olumsuz bir şekilde yansımıştır. Bu yazıda, Bursa’nın fasonlaşmasının reklamcılık sektörü üzerindeki etkilerini ele alacağız.
1. Yaratıcılık ve İnovasyon Eksikliği
Fasonlaşmanın etkisiyle Bursa, kendi içerisinde yaratıcılık ve inovasyonu destekleyen bir kültürü geliştirememiştir. Reklamcılık sektörü için yaratıcılık ve inovasyon, başarılı kampanyaların ve markalaşmanın temel taşıdır. Ancak, şehirdeki fasonculuk kültürü, yeni fikirlerin üretilememesine ve tekrara düşmeye yol açarak reklam kampanyalarının sıradanlaşmasına neden olmuştur.
2. Marka İmajı ve Kimlik Eksikliği
Fasonlaşma, bir şehrin kendi kimliğini ve marka imajını oluşturma sürecine zarar verir. Bursa’nın fasonlaşması nedeniyle şehrin kendine özgü bir kimlik geliştirememesi, reklamcılık sektörünün de markalaşma çalışmalarında zorluklarla karşılaşmasına neden olur. Markalar, şehrin kendine özgü bir kimliğe sahip olmadığı durumlarda hedef kitleyle güçlü bir bağ kurmakta zorlanabilirler.
3. Eğitim ve Ar-Ge Yetersizliği
Fasonlaşan bir şehir, eğitim ve araştırma-geliştirme faaliyetlerine yeterince önem vermez. Bu durumda, reklamcılık sektöründe yetenekli ve nitelikli kişilerin yetişmesi zorlaşır. Eğitim ve Ar-Ge yetersizliği, reklamcılık sektöründe yenilikçi yaklaşımların ve teknolojik gelişmelerin gerisinde kalınmasına neden olabilir.
4. Reklam Ajansları ve Global Rekabet Gücü
Bursa’nın fasonlaşması, reklam ajanslarının global rekabet gücünü olumsuz yönde etkileyebilir. Yaratıcı ve etkili reklam kampanyaları üretmek için gerekli kaynaklar ve imkanlar sınırlı kalabilir. Global reklam ajansları, müşterilere çeşitli sektörlerde rekabet avantajı sağlayacak stratejiler geliştirebilirken, fasonlaşan bir şehirde bu rekabet gücü azalabilir.
5. Toplumsal Algı ve Değerler
Fasonlaşma, toplumsal algı ve değerleri de etkiler. Şehirde markalaşma ve yaratıcı reklamcılık anlayışı olmadığı sürece toplumun da marka bilincinin zayıf olması kaçınılmazdır. Bu durumda, reklamcılık sektörü hedef kitlelerin ilgisini çekmekte ve etkilemekte güçlük çekebilir.
Sonuç
Bursa’nın fasonlaşması, reklamcılık sektörü üzerinde olumsuz etkiler yaratmıştır. Yaratıcılık ve inovasyon eksikliği, marka imajı ve kimlik eksikliği, eğitim ve Ar-Ge yetersizliği, reklam ajanslarının global rekabet gücünde zorluklar ve toplumsal algıdaki zayıflık, Bursa’nın reklamcılık sektörünü geriye iten faktörlerdir. Bu nedenle, şehirde markalaşma ve yaratıcı reklamcılık anlayışının güçlendirilmesi, reklamcılık sektörünün başarıya ulaşması ve hedef kitlenin ilgisini çekmesi için önemlidir. Fasonlaşma kültürünün yerini, markaları destekleyen, yaratıcı ve değer üreten bir kültürün alması, Bursa’nın reklamcılık sektörünün geleceği için önemli bir adımdır.
Hakan Hayat W&R reklam ajansı kurucu
